Dziennik Gazeta Prawna nr 61, str. C2
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania nie jest instytucją nową w polskim systemie podatkowym. Od 01.01.2003 r. obowiązywał art. 24b § 1 Ordynacji podatkowej (OP), który umożliwiał organom rozstrzygającym sprawy podatkowe pominięcie skutków podatkowych czynności prawnych, których głównym celem było obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego, zwiększenia straty, podwyższenia nadpłaty lub zwrotu podatku. W sytuacji więc, gdy strony dokonujące czynności prawnej osiągnęły zamierzony rezultat gospodarczy, dla którego odpowiednia była inna czynność prawna, organy mogły wywodzić skutki podatkowe nie z faktycznie dokonanej czynności, ale z tej innej czynności prawnej, która w ocenie organów powinna być właściwa dla osiągnięcia rezultatu gospodarczego. Przepis we wskazanej formie nie obowiązywał długo, gdyż wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego (TK) z dnia 11.05.2004 r. sygn. akt K 4/03 utracił moc obowiązującą. Aktualnie trwają prace legislacyjne nad wprowadzeniem do OP generalnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Będzie to kolejny instrument, który umożliwi organom zakwestionowanie skutków podatkowych dokonanej przez podatników transakcji, jeżeli organy uznają, że głównym jej celem było osiągnięcie korzyści podatkowej, a nie uzyskanie określonego rezultatu gospodarczego. Klauzula ma więc stanowić narzędzie organów do walki z optymalizacją podatkową. Wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania niewątpliwie wpłynie na podejmowane przez podatników działania transakcyjne i restrukturyzacyjne. Podatnicy będą zmuszeni obok ryzyk biznesowych, uwzględniać również ryzyko związane z ewentualnymi obciążeniami podatkowymi, które mogą wystąpić w wyniku zakwestionowania skutków podatkowych transakcji lub restrukturyzacji przez organy. Od samego początku planowana nowelizacja budzi wiele wątpliwości. Pozostaje więc pytanie czy faktycznie taka regulacja jest potrzebna, skoro w obecnym kształcie OP istnieją instytucje umożliwiające kontrolę przez organy rzeczywistej treści czynności prawnych.
